Eğitim herkes için ulaşılabilir olmalı, değil mi? Ama çoğu zaman farkına bile varmadan, hazırladığımız e-öğrenme içeriklerinde bazı insanları dışarıda bırakıyoruz. Yakın zamanda HR Uprising Podcast’inde Susie Miller’ı dinledim ve e-öğrenmede erişilebilirlik hakkında öğrendiklerim beni gerçekten düşündürdü.
Eğer bir noktada eğitim tasarlıyorsanız, içerik üretiyorsanız ya da sadece şirketinizde e-öğrenme içerikleri satın alıyorsanız, bu konu sizi de ilgilendiriyor. Çünkü erişilebilir e-öğrenme sadece engelli bireyler için değil; herkes için daha iyi, daha kapsayıcı ve daha etkili bir öğrenme deneyimi sağlıyor.
Erişilebilirlik Nedir, Neden Önemli?
Çoğumuz erişilebilirlik deyince aklımıza görme engelli bireyler ve ekran okuyucular geliyor. Ama olay bundan çok daha geniş!
Erişilebilirlik, dijital içeriğin herkes tarafından kullanılabilir olması anlamına geliyor. Bu sadece görme engellileri değil, aynı zamanda:
✔ İşitme engelli bireyleri (altyazısız videolar bir sorun!)
✔ Motor beceri kısıtlı bireyleri (fare kullanamayanlar için sürükle-bırak etkinlikleri problemli)
✔ Bilişsel veya öğrenme güçlüğü çeken bireyleri
✔ Geçici engellileri (örneğin kolunu kıran birini) de kapsıyor.
İşin ilginç yanı, e-öğrenme içeriklerimiz erişilebilir olunca sadece engelliler için değil, herkes için daha iyi hale geliyor!
Kötü ve İyi E-Öğrenme İçerikleri
Düşünün, harika bir e-öğrenme içeriği hazırladınız. Ama…
- Sadece fareyle kontrol edilebiliyor. Motor engelli bireyler kullanamaz.
- Videoların altyazısı yok. İşitme engelli bireyler izleyemez.
- Düşük renk kontrastı var. Renk körü olanlar içeriği seçemez.
- Hareketli içerikler durdurulamıyor. Nöroçeşitliliğe sahip bireyler dikkatlerini toplayamaz.
Tüm bunlar erişilebilir olmayan kötü e-öğrenme içeriklerinin örnekleri. Peki, iyi içerik nasıl olmalı?
✔ Alternatif seçenekler sunmalı. Sürükle-bırak yerine açılır menü veya çoktan seçmeli sorular kullanılabilir.
✔ Videolarda senkronize altyazılar olmalı. Ayrıca görsel betimlemeler eklenmeli.
✔ Yüksek kontrastlı tasarım tercih edilmeli. Renk yerine simgelerle anlam desteklenmeli.
✔ Hareketli içerikler durdurulabilir olmalı. Kullanıcının kontrolü elinde olmalı.
WCAG (Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzları) Nedir?
E-öğrenme içeriklerinde WCAG 2.2 standartlarına uygunluk artık bir gereklilik haline geldi. Bu standartlar A, AA ve AAA seviyelerinde belirleniyor.
- A seviyesi: Temel gereksinimler
- AA seviyesi: Genel kabul gören erişilebilirlik standartları
- AAA seviyesi: En üst seviye erişilebilirlik (herkesin ulaşabileceği içerikler)
Eğer e-öğrenme içeriği alıyorsanız, satın almadan önce mutlaka şu soruları sorun:
✅ WCAG 2.2 uyumlu mu?
✅ Altyazılar var mı?
✅ Ekran okuyucularla uyumlu mu?
✅ Yalnızca fareyle mi çalışıyor, klavye ile de kullanılabiliyor mu?
Satın alırken ve üretirken bu sorulara “evet” cevabı almanız, içeriğin gerçekten erişilebilir olup olmadığını anlamanızı sağlar.
Kapsayıcılık ve Erişilebilirlik Arasındaki Fark
Erişilebilirlik teknik uyumlulukla ilgilidir. Yani, standartlara uygun olup olmadığına bakar.
Kapsayıcılık ise kullanıcı deneyimiyle ilgilidir. Öğrenciyi merkeze koyan bir öğrenme deneyimi yaratmayı hedefler.
Örneğin:
🚫 “Tıklayın” yerine “Seçin” demek daha kapsayıcıdır. Çünkü herkes fare kullanamaz.
🚫 Görsellerde sadece beyaz erkekler varsa, bu içerik pek kapsayıcı olmaz.
🚫 Uzun ve karmaşık cümleler yerine basit, net bir dil kullanmak herkes için iyidir.
Bu ufak detaylar, öğrencinin kendini içerikte “görmesini” ve rahat hissetmesini sağlar.
Sonuç: Erişilebilirlik Herkes İçin Daha İyi Bir Öğrenme Deneyimi Sağlar!
Eğer içerik geliştiriyorsanız veya e-öğrenme içerikleri satın alıyorsanız, erişilebilirlik artık göz ardı edemeyeceğiniz bir konu. Unutmayın:
✅ Erişilebilir içerikler herkes için daha iyi bir deneyim sunar.
✅ WCAG 2.2 standartlarına uygunluğu mutlaka sorgulayın.
✅ İçeriklerinizi daha kapsayıcı hale getirmek için küçük değişiklikler yapabilirsiniz.
Ve en önemlisi, erişilebilirlik bir lüks değil, bir gereklilik!
Biz de Infinity olarak, bundan sonra içerik tasarımlarımızda erişilebilirlik standartlarına daha fazla özen göstereceğiz. Amacımız, herkes için kapsayıcı, erişilebilir ve etkili öğrenme deneyimleri sunmak.
Eğer siz de içeriklerinizin daha erişilebilir hale gelmesi konusunda bilgi almak ya da bizimle bu konuda çalışmak isterseniz, her zaman bize ulaşabilirsiniz!
Hep birlikte daha kapsayıcı bir öğrenme ortamı oluşturabiliriz. 🚀
Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Kendi deneyimlerinizi paylaşmak ister misiniz? Yorumlarda konuşalım!
Sevgilerimle.